IŞIK VE SES

IŞIK VE SES KONU ALT BAŞLIKLARI:

IŞIK NEDİR?

YANSIMA

YANSIMANIN KURALLARI

SES NEDİR?

İNSAN SESİ NASIL OLUŞUR?

SESİN YANSIMASI

YANKI

SESİN SOĞURULMASI

SES YALITIMI

Işık Nedir ?
Işık, görmemize olanak veren bir enerji biçimidir . Saniyede yaklaşık 300 bin kilometre hızla, dalgalar halinde yol alır . Güneş en önemli ışık kaynağıdır . Güneş ışığı olmadan dünyada hiçbir canlı yaşayamaz. Dünyayı ısıtan, besinlerin üretilmesini, solumamız için gerekli havayı sağlayan Güneş ışığıdır . Yakıtların oluşması da Güneş ışığına bağlıdır . Bundan milyonlarca yıl önce ölen bitkiler Güneş ışığının enerjisini depolamıştı. İnsanlar bugün petrol, kömür ve doğal gaz yaktığında bu depolanmış enerjiyi kullanmaktadırlar . Elektrik ışığı yapay bir ışık kaynağıdır . Ama doğal ya da yapay her türlü ışık atom denen parçacıklardan gelir . Atomlar enerji yüklüdür . Enerji parçacıklarına foton denir . Işık, elektromanyetik ışınım (radyasyon) üreten fotonlardan oluşur . Işık görülebilir . Oysa radyo dalgaları ve X ışınları gibi öteki elektromanyetik ışınım türleri gözle görülemez.
Ses nedir ?
Çevremizde yüzlerce ses duyuyoruz; yüzlercesini de duyamıyoruz. Bazı sesleri duyamamamızın nedeni titreşimlerin çok yüksek olmaları ve bizim bu titreşimleri algılayamamamızdır. Ses, bir cismin başka bir cisme çarpması, değmesi ya da sürtünmesi sonucu oluşan titreşimin yarattığı gürültüdür. Elimizi masaya vurduğumuz zaman başka bir ses duyarız, suya vurduğumuz zaman başka bir ses duyarız, kumaşla kaplı bir koltuğa vurduğumuz zaman başka bir ses duyarız. Demek ki bir sesin oluşabilmesi için öncelikle bir güce gereksinim vardır. Elde edilen sesin gücüyle, o sesi çıkartmak için harcanan güç arasında bir paralellik görülür. Ancak, her maddenin sertlik ve yoğunluk özelliklerine göre değişik sesler elde edilebilir. İstediğiniz kadar güçlü vurun, bir kitaptan elde edeceğiniz sesi bir kağıttan elde etme olanağınız yoktur.

IŞIK VE SES KAZANIMLAR

1- Işığın yansımasıyla ilgili olarak öğrenciler;

1.1. Işığın madde ile karşılaştığında yansıyabileceğini keşfeder 

1.2. Düz yüzeylerden yansıyan ışığın izleyeceği yolu tahmin eder 

1.3. Işık kaynağı olmayan cisimlerin görülebilme nedenini ışığın yansımasıyla açıklar. 

1.4. Yansıma olayında; düzlem ayna kullanarak gelen ışın, yansıyan ışın ve yüzeyin normalinin aynı düzlemde olduklarını keşfeder 

1.5. Yansıma olayında; düzlem ayna kullanarak gelme ve yansıma açılarının birbirine eşit olduğunu keşfeder 

1.6. Düzgün ve dağınık yansımayı keşfeder 

1.7. Cisimlerin daha parlak veya daha mat görünme sebeplerini ışığı yansıtma özellikleriyle ilişkilendirir 

1.8. Düzgün ve dağınık yansımayı ışınlar çizerek gösterir 

2- Aynalarla ilgili olarak öğrenciler;

2.1. Işığın düz, çukur ve tümsek aynalarda nasıl yansıdığını keşfeder 

2.2. Bir yüzeyden yansıyan ışınları gözlemleyerek ışığı yansıtan yüzey hakkında tahminlerde bulunur 

2.3. Net bir görüntü oluşabilmesi için ışığın pürüzsüz yüzeylerden yansıması gerektiğini fark eder 

2.4.Paralel ışık demetleri ile çukur ve tümsek aynanın odak noktalarını deneyerek keşfeder.

2.4. Düz, çukur ve tümsek aynalarda oluşan görüntüleri cisme göre büyük-küçük, ters-düz olmaları bakımından karşılaştırır 

2.5. Çevresinde kullanılan ayna çeşitlerini gözlemleyerek aynaların kullanım alanlarına örnekler verir 

3- Ses dalgalarının madde ile etkileşmesiyle ilgili olarak öğrenciler;

3.1. Sesin her yönde dalgalar hâlinde yayıldığını fark eder 

3.2. Sesin bir engel ile karşılaştığında yansıdığını deney ile keşfeder 

3.3. Yankı olayının sesin yansıması sonucu oluştuğunu ifade eder 

3.4. Bilim ve teknolojide sesin yansıması olayından nasıl yararlanıldığına örnekler verir 

3.5. Madde ile karşılaşan sesin soğurulabileceğini fark eder 

3.6. Ses şiddetinin soğurulma ile azaldığını keşfeder 

3.7. Farklı maddelerin sesi farklı soğurduğunu fark eder 

3.8. Ses yalıtımında ve yankı oluşumunu önlemede, kullanılan malzemelerin sesi iyi soğurduklarını fark eder 

3.9. Sesin yayılabilmesi için neden maddesel bir ortama gerek olduğunu, ortamın tanecikli yapısıyla açıklar 

3.10. Sesin; madde ile karşılaştığında geçme, soğurulma ve yansıma olaylarının maddelerin özelliklerine bağlı olarak, farklı oranlarda birlikte gerçekleşebileceğini belirtir.

3.11. Tiyatro, konser salonu gibi mekânlarda ve tarihî yapılardaki akustik uygulamalara örnekler verir 

3.12. Kapalı mekânlarda yankı oluşumunu engelleyebilecek projeler geliştirir ve sunar